Obezitenin cerrahi tedavisi, tıbbi beslenme, egzersiz ve davranış değişikliği gibi tedavi yöntemlerinin yeterli olmadığı, vücut kitle indeksinin (VKİ) çok yüksek olduğu veya obeziteye bağlı ciddi sağlık sorunlarının bulunduğu durumlarda tercih edilen bir yöntemdir. Bariatrik cerrahi olarak da adlandırılan obezite cerrahisi, mide ve bağırsakların yapı ve fonksiyonlarını değiştirerek kişinin daha az yemek yemesini ve daha az kalori almasını sağlar. Obezite cerrahisi hem kilo kaybı sağlamada hem de obeziteye bağlı sağlık sorunlarını gidermede oldukça etkili bir tedavi yöntemidir.

Bariatrik Cerrahinin Amacı ve Etkileri

Bariatrik cerrahinin temel amacı, kalori alımını azaltarak ve bazı durumlarda sindirim süreçlerini değiştirerek uzun süreli kilo kaybı sağlamaktır. Cerrahi işlemler, genellikle mide hacmini küçülterek ya da bağırsakların bir kısmını devre dışı bırakarak yapılır. Bu ameliyatlar sonrasında birey, daha az yemekle doygunluk hisseder ve daha az kalori emilir.

Bariatrik cerrahinin sağladığı kilo kaybı, sadece estetik bir kazanım değildir; aynı zamanda Tip 2 diyabet, hipertansiyon, uyku apnesi gibi obeziteye bağlı ciddi sağlık sorunlarının iyileşmesine de yardımcı olur. Özellikle, bazı hastalarda diyabetin tamamen gerilediği gözlemlenmiştir. Ayrıca, yaşam kalitesinin artması, hareket kabiliyetinin iyileşmesi ve psikolojik sağlığın düzelmesi de cerrahinin olumlu sonuçları arasındadır.

Bariatrik Cerrahi Türleri

Obezite cerrahisinde kullanılan birkaç farklı yöntem bulunmaktadır. Her yöntemin kendine özgü avantajları ve riskleri vardır, bu nedenle hangi cerrahi müdahalenin yapılacağına doktor ve hasta birlikte karar vermelidir. En yaygın bariatrik cerrahi türleri şunlardır:

Tüp Mide Ameliyatı (Sleeve Gastrektomi)

Tüp mide ameliyatı, obezite cerrahisinin en sık tercih edilen yöntemlerinden biridir. Bu operasyonda midenin büyük bir kısmı (yaklaşık %75-80) çıkarılır ve mide bir tüp veya muz şekline getirilir. Bu sayede mide hacmi küçülür ve kişi daha az yemekle doygunluk hisseder. Aynı zamanda mide, açlık hormonu ghrelin’in salgılandığı kısmını da içerdiğinden, bu hormonun düzeyi düşer ve açlık hissi azalır.

Avantajları:

• Etkili ve uzun süreli kilo kaybı sağlar.
• Diyabet, hipertansiyon gibi metabolik hastalıklarda düzelme sağlar.
• Sindirim sisteminde emilim değişikliği yapılmaz, bu da vitamin ve mineral eksikliği riskini azaltır.

Riskleri:

• Ameliyat sonrası mide sızıntısı veya enfeksiyon riski.
• Mide hacmi küçüldüğünden, aşırı yemek yeme mide bulantısına ve kusmaya neden olabilir.

Gastrik Bypass (Roux-en-Y Gastrik Bypass)

Gastrik bypass ameliyatında, mide iki bölüme ayrılır ve küçük bir mide poşu oluşturulur. Bu poş doğrudan ince bağırsağa bağlanarak yiyeceklerin büyük mideden geçmeden doğrudan bağırsağa gitmesi sağlanır. Böylece hem mide hacmi küçülür hem de yiyeceklerin emildiği bağırsak kısmı azaltılarak kalori alımı düşürülür.

Avantajları:

• Hem mide hacmini küçültür hem de kalori emilimini azaltır.
• Diyabet ve diğer metabolik bozukluklarda hızlı ve etkili düzelme sağlar.
• Uzun süreli kilo kaybı sağlar.

Riskleri:

• Bağırsaklardaki değişiklikler vitamin ve mineral emiliminde sorunlara yol açabilir, bu nedenle ömür boyu takviye almak gerekebilir.
• Dumping sendromu olarak bilinen, yemek sonrası mide bulantısı, terleme ve ishal ile karakterize rahatsızlık görülebilir.
• Ameliyat sonrası beslenme alışkanlıklarının dikkatlice düzenlenmesi gerekir.

Bariatrik Cerrahinin Riskleri

Her cerrahi müdahalede olduğu gibi bariatrik cerrahide de bazı riskler bulunmaktadır. Bu riskler ameliyatın türüne, hastanın genel sağlık durumuna ve cerrahi sonrası uyumuna bağlı olarak değişebilir. Olası riskler arasında:

• Enfeksiyon
• Kanama
• Anesteziye bağlı komplikasyonlar
• Ameliyat sonrası mide sızıntısı
• Bağırsak tıkanıklığı
• Vitamin ve mineral eksiklikleri sayılabilir.

Bu nedenle bariatrik cerrahi öncesinde doktorlar hastaları ayrıntılı bir şekilde bilgilendirir ve ameliyat sonrası yaşam tarzı değişiklikleri hakkında danışmanlık hizmeti verirler.

Bariatrik Cerrahi Sonrası Yaşam

Bariatrik cerrahi sonrasında başarılı bir sonuç elde edebilmek için, hastaların ameliyat sonrası diyet ve egzersiz planlarına sıkı sıkıya bağlı kalmaları gerekir. Ameliyat sonrası ilk aylarda mide çok küçük olacağı için sıvı diyetler ve yumuşak gıdalar tüketilmelidir. Zamanla katı gıdalara geçiş yapılır, ancak porsiyonlar küçük tutulur. Ayrıca, vitamin ve mineral takviyelerinin düzenli olarak alınması, sağlıklı bir kilo kaybı ve genel sağlık durumu için çok önemlidir.

Anahtar Kelimeler: bariatrik cerrahi, tüp mide, gastrik bypass, mide bandı, duodenal switch, obezite cerrahisi, obezitenin cerrahi tedavisi, kilo verme cerrahisi, obezite